Platforma Sygnalizacji Agrofagów - Online Pest Warning System

Kalkulator progu ekonomicznej szkodliwości

Znaczenie progów szkodliwości w Integrowanej Ochronie Roślin

W Polsce dyskusja nad zdefiniowaniem tych pojęć rozpoczyna się w latach 60. XX w i jest kontynuowana do lat 70. W jej wyniku zostają zaproponowane następujące nazwy wskaźników:

-          poziom szkodliwości

-          poziom gospodarczej szkodliwości

W 2001 Boczek ujednolica terminologię proponując następujące terminy:

-          próg zagrożenia – najniższa liczebność agrofaga, grożąca przy dalszym wzroście stratami wyższymi niż tolerowane dla danej uprawy

-          próg (ekonomicznej) szkodliwości – takie nasilenie występowania agrofaga, po przekroczeniu którego następuje (istotna) zniżka plonu

-          próg opłacalności – najniższe nasilenie agrofaga, przy którym opłaca się go zwalczać

Ostatnio często używa się również pojęcia próg zwalczania (action threshold) określający liczebność agrofaga, po przekroczeniu której przeprowadzenie zabiegu jest uzasadnione ekonomiczne
w konkretnych warunkach gospodarstwa.

Lipa, 1984:

„Łączne wykorzystanie wszystkich dostępnych sposobów i metod zwalczania agrofagów włączając
w to agrotechnikę, odmiany odporne, wrogów naturalnych oraz biologiczne i chemiczne zwalczanie celem skutecznego, bezpiecznego i opłacalnego obniżenia agrofaga do poziomu, poniżej którego nie wyrządza on szkód ekonomicznych”

Obecnie w integrowanej ochronie roślin odchodzi się od podawania sztywnych progów szkodliwości na rzecz lokalnej analizy kosztów zabiegów i strat powodowanych przez szkodniki.

Największy problem stanowi wyznaczenie krzywej regresji określającej wpływ nasilenia występowania szkodnika na plon, która to zależność zwykle nie jest prostolinijna.

W przypadku gdy koszty zabiegu zbliżone są do szacowanej straty w plonie często lepiej jest odstąpić od jego wykonania, zwłaszcza gdy istnienie ryzyko dużej nieskuteczności zabiegu, związane
np. z utrzymującymi się niekorzystnymi warunkami pogodowymi.

Jednocześnie w niektórych wypadkach, gdy nawet niewielkie nasilenie wystąpienia szkodnika wiąże się np. z wysokim ryzykiem przeniesienia chorób wirusowych, zabieg warto wykonać.

Przyszłością opracowania progów zagrożenia ekonomicznego jest najpewniej stworzenie modeli komputerowych, uwzględniających dużą liczbę zmiennych, wymaga to jednak przeprowadzenia nowych badań.

Obliczanie progów zagrożenia ekonomicznego (za: Dąbrowski, 2004)

Pz – próg zwalczania (próg opłacalności)

Kz – koszty zabiegu na ha

b – współczynnik regresji zależności między zagęszczeniem

 populacji agrofaga a plonem (lub wzrostem spadku
plonu w %)

P – plon oczekiwany bez pojawu organizmu szkodliwego
w dt/ha

C – cena uzyskana za dt  plonu

S – skuteczność zabiegu w %

Przykład dla pszenicy:

Pz – próg zwalczania – zabieg nieopłacalny gdy większy niż 1

Kz – koszty zabiegu na ha – 350 PLN

b – współczynnik regresji zależności między zagęszczeniem

 populacji agrofaga a plonem (lub wzrostem spadku plonu w %)
= 0,1 lub 0,01

P – plon oczekiwany bez pojawu organizmu szkodliwego w dt/ha = 70

C – cena uzyskana za dt  plonu = 80 PLN

S – skuteczność zabiegu w % = 0,9

Literatura:

Boczek J. 2001. Nauka o szkodnikach roślin uprawnych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 432 ss.

Dąbrowski T. 2004. Progi ekonomicznej szkodliwości – teoretyczne podstawy a zastosowanie w praktyce. Progres in Plant Protection, 44(1): 28-35

Mierzejewska W. 1990. Ekonomiczne wielkości progowe w ochronie roślin. Materiały 30. Sesji Nauk. IOR: 71-80.