Platforma Sygnalizacji Agrofagów - Online Pest Warning System

Działalność naukowa Kliniki Chorób Roślin i Banku Patogenów koncentruje się na badaniach z zakresu fitopatologii. W Klinice prowadzone są badania diagnostyczne patogenów roślin: wirusów, bakterii oraz grzybów. Od uzyskania akredytacji PCA w roku 2013 roku identyfikację wirusa mozaiki pepino (pepino mosaic virus), wirusa mozaiki ogórka (cucumber mosaic virus) oraz bakterii fitopatogenicznych wykonujemy metodami akredytowanymi. W przypadku innych zleceń, każdorazowo, metodyka badawcza dobierana jest odpowiednio do celu badań, z zachowaniem najwyższych naukowych standardów.

Nasza działalność koncentruje się przede wszystkim na diagnostyce chorób zbóż powodowanych przez wirusy, w szczególności przez wirusa żółtej karłowatości jęczmienia i karłowatości pszenicy, rzepaku i wirusa żółtaczki rzepy, buraków oraz warzyw – głównie pomidorów i roślin dyniowatych. W ostatnich latach nasze wysiłki skoncentrowaliśmy również na diagnostyce chorób bakteryjnych i grzybowych roślin uprawnych, których wystąpienia zgłaszane są do nas coraz częściej przez producentów roślin ozdobnych, krzewów oraz ziół.

Pozyskane izolaty wirusów, bakterii oraz grzybów wzbogacają prowadzoną przez nas Kolekcję Mikroorganizmów Patogenicznych dla Roślin IOR-PIB oraz są wykorzystywane do dalszych badań naukowych służących głównie opracowywaniu nowych lub optymalizacji istniejących technik wykrywania i identyfikacji patogenów oraz do dokładnej ich charakterystyki. Wyniki badań prowadzonych przez nasz zespół przyczyniły się do pozyskania wielu projektów naukowych. W Banku Patogenów prowadzone są badania nad doborem skutecznych metod przechowywania oraz konserwacji drobnoustrojów w warunkach laboratoryjnych. Stan kolekcji odzwierciedla zmienność mikroorganizmów patogenicznych dla roślin w Polsce na przestrzeni lat. Wieloletnie doświadczenie zdobyte od momentu założenia kolekcji w 1996 roku oraz obserwacje zaowocowały licznymi doniesieniami.

Klinika Chorób Roślin to jedyna taka jednostka w Polsce świadcząca usługi z zakresu identyfikacji chorób wirusowych, bakteryjnych oraz grzybowych roślin, jak i poradnictwa w zakresie diagnostyki patogenów roślin i skuteczności działania dezynfektantów na patogeny wirusowe, bakteryjne i grzybowe roślin oraz sprzętów i powierzchni roboczych. Posiadamy akredytację Polskiego Centrum Aakredytacji na zgodność z normą PN-EN ISO/IECISO 17025:2005.

Współpracujemy z jednostkami naukowymi, służbami fitosanitarnymi i doradcami (Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa i Ośrodki Doradztwa Rolniczego), hodowcami, producentami roślin warzywnych, rolniczych, nasiennych i ozdobnych, firmami sprzedającymi środki ochrony roślin, indywidualnymi rolnikami i działkowcami.

Lista publikacji związanych z działalnością Kliniki Chorób Roślin

LISTA PUBLIKACJI

1. Zarzyńska-Nowak A., Rymelska N., Borodynko N., Hasiów-Jaroszewska B. 2016. The occurrence of Tomato yellow ring virus on tomato in Poland. Plant Disease 100(1): 234. (IF 3,173; MEiN 35; MEiN 70)

Tomato yellow ring virus został wykryty po raz pierwszy w 2014 roku w uprawie pomidora szklarniowego w województwie kujawsko-pomorskim. Wirus należy do rodzaju Tospovirus. Na porażonych roślinach obserwowano nekrozy, a na owocach okrągłe, żółtoczerwone plamy. TYRV występuje często w mieszanej infekcji z wirusem brązowej plamistości pomidora (Tomato spotted wilt virus), co może prowadzić do zaostrzenia symptomów. TYRV infekuje ponadto ziemniaki i soję, a także rośliny ozdobne.

2. Minicka J., Zarzyńska-Nowak A., Budzyńska D., Borodynko-Filas N., Hasiów-Jaroszewska B. 2020. High-Throughput Sequencing Facilitates Discovery of New Plant Viruses in Poland. Plants 9: 820. (IF 2,762; MEiN 70; MEiN 70)

Zastosowanie techniki sekwencjonowania następnej generacji umożliwiło wykrycie nowych gatunków wirusów, których występowanie nie było do tej pory odnotowywane w Polsce:  wirus żółtej mozaiki koniczyny (clover yellow mosaic virus) (ClYMV) z werbeny lekarskiej (Verbena officinalis L.) i wirus żółtej cętkowatości melandrium (melandrium yellow fleck virus) z lepnicy białej (Melandrium album). Chwasty oraz rośliny dziko-rosnące mogą pełnić rolę rezerwuarów wirusów i stanowić źródło infekcji dla roślin uprawnych. 

3. Zwolińska A, Borodynko-Filas N, Nowaczyk D, Hasiów-Jaroszewska B. 2018. First Report of Prunus domestica L. as the Host of a Phytoplasma Belonging to Group 16SrI, Subgroup B/L. Plant Disease 103(1): 145. (IF 3,583; MEiN 35; MEiN 70).

W 2016-2017 roku w sadzie zlokalizowanym na terenie Wielkopolski na śliwach (Prunus domestica L.) stwierdzono występowanie fitoplazmy ‘Candidatus Phytoplasma asteris’ 16SrI-L. Na drzewach obserwowano występowanie ,,czarcich mioteł”, skrócenie międzywęźli oraz zwężenia i zdrobnienie liści. Porażone drzewa mogą stanowić rezerwuar patogena i pełnić istotną rolę w jego epidemiologii.

4. Zarzyńska-Nowak A., Hasiów-Jaroszewska B., Budzyńska D., Borodynko-Filas N. 2019. First Report of Cucurbit Aphid-Borne Yellows Virus Infecting Zucchini Plants (Cucurbita pepo convar. giromontiina) in Poland. Plant Disease 103(5): 1047. (IF 3,583, MEiN 70; MEiN 70)

W 2018 roku stwierdzono po raz pierwszy obecność afidornego wirusa żółtaczki ogórka (cucurbit aphid-borne yellows virus) w uprawie cukinii w województwie wielkopolskim i kujawsko-pomorskim. Wirus reprezentuje rodzaj Polerovirus. Na roślinach obserwowano różnego typu symptomy: mozaiki, chlorozy, zahamowanie wzrostu, deformacje i nieprawidłowe wybarwienia owoców. CaBYV występował w pojedynczych, jak również mieszanych infekcjach z innymi popularnymi wirusami porażającymi cukinię: wirusem mozaiki ogórka (cucumber mosaic virus), wirusem żółtej mozaiki cukinii (zucchini yellow mosaic virus) i wirusem mozaiki arbuza (watermelon mosaic virus). Wirus jest przenoszony na dalekie odległości przez mszyce: Aphis gossypii i Myzus persicae i może stanowić poważne zagrożenie dla upraw roślin dyniowatych.

5. Borodynko-Filas N., Minicka J., Hasiów-Jaroszewska B. 2017. The Occurrence of Cucumber green mottle mosaic virus Infecting Greenhouse Cucumber in Poland. Plant Disease 101(7): 1336. (IF 2,941; MEiN 35, MEiN 70).

Wirus zielonej mozaiki ogórka (cucumber green mottle mosaic virus) został wykryty w 2016 w uprawie ogórka szklarniowego w Wielkopolsce. Należy on do rodzaju Tobamovirus. Na liściach obserwowano symptomy w postaci jasno, bądź ciemnozielonych przebarwień (mozaiki o różnym nasileniu). Blaszki liściowe były zdeformowane, a wzrost chorych roślin ograniczony. Wirus przyczynia się do uszkodzeń zawiązków, co w konsekwencji prowadzi do uszkodzeń owoców. CGMMV przenosi się łatwo mechanicznie oraz z nasionami, które mogą być pierwszy źródłem wirusa w uprawie. Wirus stanowi poważne zagrożenie dla upraw roślin dyniowatych na całym świecie.

6. Budziszewska, P. Wieczorek, K. Nowaczyk, N. Borodynko, H. Pospieszny, and A. Obrępalska-Stęplowska. First Report of Potato mop-top virus on Potato in Poland. Plant Disease 2010 94:7, 920-920

W 2008 roku po raz pierwszy zidentyfikowano w ziemniakach uprawianych w Polsce wirusa mop-top (potato mop-top virus), który jest ogromnym zagrożeniem dla ziemniaków w Ameryce, Azji oraz Europie Północnej. Wirus powoduje charakterystyczne brązowe łuki zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz bulw. Na roślinach obserwowuje się skrócenie międzywęźli, karłowacenie łodyg i całych roślin, oraz mozaiki i nekrozy liści. Wirus przenoszony jest przez Spongospora subterranea, sprawcę parcha prószystego.

7. Krawczyk, K., Borodynko-Filas, N. Kosakonia cowaniias the New Bacterial Pathogen Affecting Soybean (Glycine max). Eur J Plant Pathol 157, 173–183 (2020).

Prowadzone w latach 2016-2017 badania soi pod kątem występowania bakterii pokazały, że obok powszechnie występujących gatunków takich jak: Pseudomonas syringae pv. glycinae czy Xanthomonas axonopodis pv. glycines pojawiła się nowa dla upraw soi bakteria - Kosakonia cowanii. Na roślinach, szczególnie na brzegach blaszki liściowej obserwowano drobne nekrozy z żółtą obwódką. W miarę upływu czasu plamy zlewały się tworząc większe nekrozy. Prowadzone obserwacje na poletkach doświadczalnych pokazały, że porażeniu ulegały wszystkie odmiany soi.

8. Zwolińska, N. Borodynko, K. Krawczyk, and H. Pospieszny. First Report of Aster Yellows Related Phytoplasma Affecting Sugar Beets in Poland Plant Disease 2016 100:10, 2158-2158

W 2013 roku na plantacji buraka cukrowego w Polsce zachodniej zaobserwowano występowanie roślin, które w pierwszym roku uprawy wypuszczały pęd nasienny. Był on zniekształcony, płaski, a pędy kwiatostanów były zebrane i zrośnięte razem, tworząc tzw. wstęgę. Takie same objawy wystąpiły w roku 2014 na plantacjach nasienych, a procent porażenia roślin wahał się od 5 do 20, w zależności od odmiany. Zarówno w roślinach z takimi objawami, jak i rosnących w sąsiedztwie roślinach niewykazujących objawów porażenia, stwierdziliśmy występowanie fitoplazmy żółtaczki astra.

9. Borodynko N., Hasiów B., Pospieszny H. 2006. First report of Beet soil–borne virus in Poland. Plant Disease 90: 112.

W roku 2005 po raz pierwszy w Polsce zidentyfikowano odglebowego wirusa buraka. Buraki pochodziły z pola, na którym w latach wcześniejszych stwierdzano występowanie wirusa nekrotycznego żółknięcia nerwów buraka (BNYVV) powodującego chorobę zwaną rizomanią. Na porażonych roślinach obserwowano przede wszystkim zniekształcenie korzenia, niewłaściwy wzrost korzeni bocznych tworzących tak zwaną brodę. W przypadku roślin porażonych tylko przez BSBV rejestrowane objawy były zdecydowanie łagodniejsze.

10. Pospieszny H., Borodynko N., Obrepalska-Steplowska A., Hasiów B. 2007. The First report of Tomato torrado virus in Poland. Plant Disease 91: 1364.

Wirus nekrozy pomidora (tomato torrado virus) został wykryty w roślinach pomidora szklarniowego zebranych w 2003-2004 roku w Wielkopolsce. Wirus należy do rodzaju Torradovirus. Porażone rośliny były zahamowane we wzroście, listki i liście zniekształcone, często z objawami nekroz. Wektorem wirusa są mączliki: Bemisia tabaci i Trialeurodes vaporariorum. Wirus przenosi się również z nasionami pomidora.

11. Borodynko N., Hasiów-Jaroszewska B., Rymelska N., Pospieszny H. 2009. Watermelon mosaic virus reported for the first time in Poland. Plant Pathology 19(58): 783. (IF 2,368; MEiN 32; MEiN 140)

Prowadzony przez klika lat monitoring upraw cukinii pozwolił na identyfikację kilku wirusów, nowych w warunkach Polski. Jednym z nich był wirus mozaiki arbuza zidentyfikowany w kilkunastu próbkach pobranych z pól produkcyjnych. Na roślinach obserwowano silne mozaiki i zniekształcenie blaszek liściowych. Na porażonych owocach występują mozaiki i nekrotyczne pierścienie, powodujące ich zniekształcenie. Silnie porażone owoce cukinii żółtej mogą stracić wartość handlową nawet w 100%. Wirus przenoszony jest przez mszyce oraz na drodze mechanicznej.

12. Hasiów-Jaroszewska B., Borodynko N., Rymelska N., Pospieszny H. 2010. First report of Papaya ringspot virus infecting zucchini plants in Poland. Plant Disease 94(5): 633.(IF 2,387; MEiN 27; MEiN70)

W 2010 roku w trakcie przeprowadzania monitoring upraw cukinii stwierdzono obecność kolejnego wirusa – wirusa pierścieniowej plamistości papai. Wirus podobnie jak WMV przenoszony jest przez mszyce oraz mechanicznie z sokiem roślin. Wirus powszechnie występuje na całym świecie, przy czym biotyp P poraża papaję, a W jest patogenem innych dyniowatych. Obecność wirusa potwierdzono również w próbkach, w których występowały inne wirusy: mozaiki arbuza, żółtej mozaiki cukinii czy mozaiki ogórka. Występowanie wirusów w infekcjach mieszanych może powodować nasilenie objawów na porażonych roślinach.

13. Borodynko N. 2006. First Report of Beet virus Q on Sugar Beet in Poland. Plant Disease 90:10, 1363-1363

W roku 2005 po raz pierwszy w Polsce zidentyfikowano wirusa Q buraka. Buraki pochodziły z pola, na którym w latach wcześniejszych stwierdzano występowanie wirusa nekrotycznego żółknięcia nerwów buraka powodującego chorobę zwaną rizomanią. Na porażonych roślinach obserwowano przede wszystkim zniekształcenie korzenia, niewłaściwy wzrost korzeni bocznych tworzących tak zwaną brodę. Przeprowadzone doświadczenia pokazały, że BVQ występuje zawsze w kompleksie z BSBV lub BNYVV. Często też stwierdzano łączne występowanie trzech wirusów.

Strona Kliniki Chorób Roślin https://kchr.pl/