Platforma Sygnalizacji Agrofagów - Online Pest Warning System

04.09.2023 - Jak i kiedy ustawiać pułapki świetlne w uprawach kukurydzy i kiedy je uruchamiać?

Pułapki świetlne tzw. samołówki to specjalistyczne urządzenia wykorzystywane do monitoringu pojawu gatunków o nocnej aktywności. Są wykorzystywane m.in. w uprawach kukurydzy do obserwacji lotu motyli omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis), a także różnych gatunków rolnic (Agrotinae). Przy okazji można także odławiać motyle słonecznicy orężówki (Helicoverpa armigera) i inne. Pułapka świetlna działa na zasadzie przywabiania samców i samic danego gatunku reagujących pozytywnie na źródło światła, zwykle emitującego fale UV.

Celem przechwycenia monitorowanego gatunku owada zwykle w pułapce świetlnej ustawia się pojemnik z parującym octanem etylu bądź chloroformem, które to ciecze szybko uśmiercają szkodnika.

Pułapki świetlne w uprawach kukurydzy wykorzystuje się głównie do obserwacji nalotu motyli omacnicy prosowianki. Pułapki instaluje się zwykle od czerwca, a ich obecność na polu kukurydzy zwykle kończy się pod koniec lipca. Pułapka ma pomóc ustalić termin zastosowania biologicznego oraz chemicznego zwalczania jaj oraz gąsienic omacnicy. Pułapki uruchamia się od wieczora. Dla celów badawczych świeci się je codziennie, co pozwala wykreślić szczegółową dynamikę nalotu szkodnika na rośliny kukurydzy, jednak pod kątem praktyki najlepiej jest, jak są świecone przynajmniej 2-3 razy w tygodniu.

Używając pułapek akumulatorowych bądź solarnych niskiej mocy (żarówka 10-20 Wat) wystarcza zwykle 1 pułapka na całe pole. Gdy używa się lamp dużej mocy, zasilanych z prądu sieciowego (żarówka powyżej 150 Wat mocy) to wystarczy jedna na daną miejscowość.

Pułapki świetlne warto umieścić tuż koło pola kukurydzy, najlepiej koło zarośli, gdzie chętnie odpoczywają w ciągu dnia motyle szkodnika. Można je też umieścić w pasie brzeżnym kukurydzy. O ile pułapka tuż koło pola kukurydzy może być na wysokości 1,5 metra od ziemi, tak ustawiona w łanie powinna być systematycznie podnoszona tak, aby źródło światła równomiernie się rozchodziło na cztery kierunki świata. Warto w takich przypadkach czasem wycinać rośliny wokół niej, aby światło nieco penetrowało łan.

Pułapka świetlna pokazuje terminy nalotu motyli omacnicy prosowianki na pola kukurydzy. Pokazuje, w jakich terminach dominują samce, a w jakich samice. To obecność samic jest najważniejsza, bo ich nalot oznacza obecność na roślinach złóż jaj, z których wylęgnie się stadium szkodliwe – gąsienice uszkadzające niemal wszystkie nadziemne części kukurydzy. Pułapka pokazuje, jak latają motyle w aktualnych warunkach pogodowych. Na ich większą aktywność wpływa głównie wzrost temperatury nocą oraz brak opadów deszczu i silnych wiatrów.

Z biologii szkodnika wiemy, że ciepłe noce i dnie przyspieszają rozwój embrionów gąsienic w złożonych na roślinach jajach. Wylęgi gąsienic mogą zacząć już po 4-7 dniach od ich złożenia. Z tego powodu obok obserwacji szkodnika w pułapkach świetlnych, warto notować temperatury i pojaw choćby opadów deszczu. To ułatwia ustalenie terminu zwalczania jaj oraz młodych gąsienic szkodnika w zależności od zastosowanej metody zwalczania szkodnika.

Badania związane z aktywnością nocnego nalotu omacnicy prosowianki na pola kukurydzy wskazują nam także, kiedy najlepiej uruchamiać światło w samołówkach. Pułapki powinny działać przynajmniej pomiędzy 22:00 a 1:00 w nocy. Ten czas pozwala uchwycić największy nalot szkodnika. Z tego powodu w niektórych samołówkach używa się włączniki/wyłączniki czasowe. To także oszczędność energii.

Podejmując decyzje o terminie zwalczania szkodnika, obok obserwacji z pułapki świetlnej warto dodatkowo poszukać jaj szkodnika na liściach kukurydzy. Zwykle jest ich najwięcej w pasach brzeżnych kukurydzy, bo te szkodnik zwykle najsilniej uszkadza. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest oznaczenie np. wstążką świeżo złożonych jaj i sprawdzanie co kilka dni, kiedy wejdą w stadium czarnej główki (to sygnalizuje rychły wylęg szkodnika), bądź gdy pojawią się puste osłonki jajowe świadczące o wylęgu gąsienic. To ważne przy biologicznym oraz chemicznym zwalczaniu gąsienic. Przy zwalczaniu jaj szkodnika za pomocą dedykowanych biopreparatów ważne będzie wykrycie pierwszych samic i ewentualnie jaj, które zniosą. Terminy zwalczania jaj nie pokrywają się z terminami zwalczania młodych gąsienic szkodnika.