Platforma Sygnalizacji Agrofagów - Online Pest Warning System

04.10.2023 – Uwaga na nowy gatunek skoczka Cicadula placida.

W Polowej Stacji Doświadczalnej w Winnej Górze należącej do Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu wykryto nienotowany do tej pory w kraju gatunek skoczka - Cicadula placida. Jest to gatunek występujący w południowej i zachodniej Europie (Austria, Bułgaria, Czechy, Francja, Grecja, Węgry, Włochy, Mołdawia, Rumunia, Słowenia, południowo-wschodnia Rosja i kraje byłej Jugosławii). Jako nowy w ostatnich latach wykazany został również w południowo-wschodnich Niemczech oraz Belgii. Od czasu pierwszego stwierdzenia w Niemczech w 2011 r., rozprzestrzenił się szybko w południowych częściach tego kraju, gdzie stał się lokalnie bardzo liczny.

Biologia C. placida nie jest dokładnie zbadana, jednak skoczek ten występuje głównie w środowiskach wilgotnych, nasłonecznionych i ciepłych (brzegi stawów i rzek, prześwietlone lasy łęgowe). Żeruje i rozwija się na roślinach jednoliściennych, takich jak mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea), manna mielec (Glyceria maxima), turzyca zaostrzona (Carex acuta) oraz na innych gatunkach turzyc i traw.

C. placida posiada dwie formy barwne – żółtą, która występuje w lecie oraz brązową – pojawiającą się jesienią i zimującą. W Winnej Górze w okresie letnim (rok 2022 i 2023) stwierdzono C. placida na uprawach kukurydzy. Osobniki tego gatunku liczebnie dorównywały innym, pospolicie występującym na tej uprawie skoczkom: skoczkowi sześciorkowi (Macrosteles laevis), zgłobikowi pręgowanemu (Psammotettix alienus), skoczkowi trawnikowi (Javesella pellucida) oraz szydlakowi zbożowcowi (Laodelphax striatella). Najliczniejszy wówczas na kukurydzy był skoczek kukurydziany (Zyginidia scutellaris). Jesienią 2022/2023 na zasiewach zbóż ozimych w Winnej Górze C. placida pojawił się bardzo licznie, i przewyższał liczebnie inne, występujące w tym czasie gatunki skoczków. Obecne były wówczas jedynie formy brązowe i tylko samice tego gatunku. Wczesną wiosną 2023 były one wciąż obecne na tych uprawach.

Pojawienie się C. placida na uprawach tak ważnych gospodarczo roślin jak zboża i kukurydza może przynieść trudne do przewidzenia konsekwencje związane z ochroną tych upraw w przyszłości. Prawdopodobnie bezpośrednie żerowanie nie przyniesie większych szkód, jednak gatunek ten posiada duży potencjał w transmisji patogenów roślinnych takich jak wirusy i fitoplazmy, ponieważ w ciągu jednego sezonu żeruje na różnych roślinach. Obecnie w IOR-PIB trwają badania w tym zakresie.

W warunkach Polski nie zidentyfikowano jeszcze roślin, na których zachodzi rozwój tego gatunku. Z pewnością jednak ma on miejsce w okresie pomiędzy żerowaniem form żółtych na kukurydzy a pojawieniem się form brązowych jesienią na oziminach.